Dysleksja- zaburzenie, którego nie należy ignorować

Chociaż dysleksja została dokładnie opisana i zbadana jako zaburzenie już w XIX wieku, to do dnia dzisiejszego można usłyszeć głosy, że to wymysł. Jeszcze parę dekad temu, można było się spotkać z niepokojącymi głosami, że na dysleksję najlepszy jest pas. Dziś mówi się już głośno, że zaburzenie to nie wynika z lenistwa, a jego przyczyn upatruje się w podłożu genetycznym i jest realnym utrudnieniem dla osób nim dotkniętym.

Spis treści artykułu

Czym jest dysleksja?

Dysleksja jest zaburzeniem związanym z trudnościami w nauce pisania i czytania. Nie ma ono jednak związku z lenistwem dziecka, obniżoną inteligencją (większość dyslektyków posiada przeciętny poziom inteligencji) ani złym sposobem nauczania. Dysleksja po prostu jest.

Na dzień dzisiejszy specjaliści upatrują jej przyczyn w czynnikach genetycznych. Według Profesora Gerda Schulte-Körne’a niemieckiego psychiatry dziecięcego jest ona dziedziczna. Problem jednak może być bardzo złożony, ponieważ na rozwój dysleksji składa się wiele czynników.

W związku z tym, że w przypadku dysleksji mówimy o trudnościach w nauce pisania i czytania, to jest to związane z zaburzeniami funkcji poznawczych. Te zaburzenia mogą być związane z percepcją wzrokową, gdzie osoba dotknięta dysleksją widzi dane symbole, ale ich nie dostrzega lub fonologiczną, czyli zaburzony słyszy wyrazy, głoski, ale ich niedosłyszy. Oznacza to, że nie mamy tu problemu z organem odpowiedzialnym za przyswajanie tych bodźców, ale z aparatem ich przetwarzania. Warto wspomnieć, że dysleksja nie przyjmuje jednej formy, bowiem wyróżniamy różne typy, takie jak:

Dysleksja typu słuchowego- powiązana często z problemami z mową, zaburzenia słuchowe i pamięci mowy.
Dysleksja typu wzrokowego- zaburzenia pamięci percepcji wzrokowej, może być sprzężona z problemami wzrokowo-ruchowymi.
Dysleksja wizualna- w sytuacji, gdy występuje jakiś nieład, nieporządek
Dysleksja integracyjna- problemy z integracją percepcyjno-motoryczną
Mieszana- gdy zaburzenia percepcji, pamięci słuchowej i wzrokowej występują razem.

Dysleksja u dzieci, jak ją rozpoznać?

Szacuje się, że średnio w każdej Polskiej klasie co 3 dziecko jest obciążone problemem dysleksji. Dysleksja u dzieci jest więc dość powszechnym zjawiskiem, nie ma jednak powodów do paniki. Aby nasze dziecko prawidłowo się rozwijało i miało zapewniony komfort nauki, istotna jest szybka diagnoza. U dzieci przed ukończeniem 9 roku życia nie diagnozuje się dysleksji, jednak rodzice mogą zaobserwować, nawet we wczesnym rozwoju sygnały ostrzegawcze, że taki problem może pojawić się w przyszłości.

Do najczęstszych alarmujących symptomów należą, między innymi: pomijanie raczkowania w procesie rozwoju ruchowego, opóźnienia w rozwoju mowy, problemy z zapamiętywaniem, krótkich, prostych rymowanek, słaba koordynacja wzrokowo-ruchowa czy problem, że zróżnicowaniem głosek podobnie brzmiących.

W okresie szkolnym to na co powinniśmy jako rodzice zwrócić uwagę to, to, czy nasze dziecko nie ma przypadkiem trudności z utrzymaniem pisowni w jednej linii, czy ma zbyt wolne tempo pisania, częstym też objawem jest nagminne mylenie liter, pomijanie literki ,,Y”, złe rozmieszczenie pracy na kartce, czy też niewłaściwe stosowanie interpunkcji. W czytaniu natomiast mogą się pojawić problemy z tempem (zbyt wolne, wymęczone), opuszczanie czy zamienianie liter, problemy z sylabizowaniem, czytanie poprawne, lecz bez rozumienia treści, dziecko nie wie, co właśnie przeczytało, zrobiło to mechanicznie. Takie symptomy z pewnością wzbudzą niepokój nauczyciela prowadzącego zajęcia oraz uwidocznią się podczas półrocznej oceny rozwoju dziecka. Wówczas, dziecko zostanie skierowane na odpowiednie testy celem potwierdzenia diagnozy.

Dysleksja u dzieci, ponieważ występuje dość często, nie powinna być wyzwaniem dla rodziców i szkoły. Dziecko należy skierować na terapię pedagogiczną, gdzie pozna różne ćwiczenia dla dyslektyków oraz w trakcie zajęć stworzyć mu przyjazne środowisko do nauki, tak by nie czuło się gorsze. Rozwiązaniem ułatwiającym naukę dziecku jest udział nauczyciela wspomagającego podczas lekcji.

Dysleksja to nie koniec świata- terapia pedagogiczna i zajęcia kompensacyjno-korekcyjne

Dysleksja rozwojowa to nie powód do rozpaczy. Dzieci z dysleksją myślą obrazami, wychodzą poza schemat, badania pokazują, że dyslektyków charakteryzuje wyższa wrażliwość na otaczający ich świat, dlatego ważne jest wsparcie rodzica. Dysleksja u dzieci czy ogólnie dysleksja rozwojowa, nie mija z wiekiem, w związku z czym należy się pogodzić z faktem jej występowania i podjąć czynności, ku ułatwieniu życia naszemu dziecku. Takimi czynnościami są terapia pedagogiczna, zajęcia kompensacyjno-korekcyjne i przede wszystkim praca w domu, ponieważ to, co pedagog czy psycholog osiągnie na zajęciach, my jako rodzice musimy kontynuować w domu. Terapia i zajęcia mają na celu, przede wszystkim nauczenie dziecka pisania i czytania w dogodnym dla niego czasie i warunkach, ale również pomoc dziecku w zrozumieniu zaburzenia, akceptacji jego występowania i wyzwoleniu chęci pracy nad swoimi słabościami. Najlepsze efekty osiągniemy, tylko jeśli będziemy uczestniczyć w terapii razem. Ponadto, my jako rodzice w domu również możemy kontynuować to, co udało się osiągnąć na zajęciach. Ćwiczenia dla dyslektyków w domu, są bardzo proste i mogą mieć formę zabawy. Oto, najskuteczniejsze z nich:

Różne obiekty- tworzymy dwie tablice z obrazkami/symbolami, dwa z nich nie powtarzają się na drugiej planszy. Zadaniem dziecka jest wskazać te, które są unikatowe i się nie powtarzają.
Pary- podobne ćwiczenie jak to pierwsze, ale na odwrót. Tym razem dziecko ma znaleźć te symbole, które powtarzają się na jednej i drugiej tablicy.
Znikające przedmioty- Układamy kilka przedmiotów na stole i prosimy, aby dziecko się im przyjrzało. Następnie prosimy, by zamknęło oczy i zabieramy kilka z nich, następnie dziecko ma wskazać, których przedmiotów brakuje.
Zapamiętywanie- Pokazujemy dziecku różne wyrazy lub cyfry (maksymalnie 20), napisane na różnych kartonikach/karteczkach, następnie prosimy dziecko, by z pamięci napisało wszystkie, które zapamiętało.
Czytanie na głos i opowiadanie- Wybierzcie wspólnie jakąś krótką czytankę. Poproś dziecko by na głos w swoim tempie, wraz z twoją pomocą ją przeczytało, a następnie opowiedziało o tym.