Choroba Alzheimera – charakterystyka zmian, etiologia zmian i sposoby leczenia

W związku z wydłużeniem średniego wieku życia człowieka, organizm zostaje poddawanym nowym wyzwaniom, a co za tym idzie – również nowym chorobom, charakterystycznym dla wieku podeszłego. Jednym ze schorzeń, które dopada znaczny odsetek społeczeństwa jest tytułowa choroba Alzheimera, która nierzadko utożsamiana jest z demencją starczą.

Choroba przybiera postać postępującego zaniku pamięci, ostatecznie doprowadzając do jej całkowitej deformacji. Etapy postępującej choroby oraz jej geneza jest poddawana wielu badaniom, które ostatecznie mają doprowadzić do ustalenia przyczyn i skutecznych sposobów leczenia.

„Twórca” – Alois Alzheimer – w 1907 opisał pierwszy przypadek choroby, porównując ją do demencji starczej, zaznaczając jednocześnie, iż znalezienie metody diagnostycznej jest niezwykle trudne. To wtedy też powstała hipoteza, że u podstaw powstawania zmian są… czynniki genetyczne.

Jak, po ponad 100 latach od pierwszej diagnozy, wygląda obecne zapatrywanie na tą chorobę? Jak wygląda jej etiologia i w końcu – jak możemy pomóc naszym bliskim, którzy borykają się z tym pierwszymi, niepokojącymi objawami?

Charakterystyka zmian

Podstawowym objawem choroby jest postępujące zaburzenie pamięci. Najpierw pojawiają się dyskretnie i nieregularnie zaniki, a z czasem ich częstotliwość i zakres narasta, doprowadzając do znacznych mikrouszkodzeń w tkance mózgu. W efekcie, wraz z tymi zmianami dochodzi do zaburzeń funkcji poznawczych (m.in. funkcji językowych), a w ostatnim stadium choroby – do procesu otępiennego, który cechuje się pełnym rozpadem umiejętności i degradacją osobowości.

Czas trwania choroby oscyluje od 4 do nawet 16 lat, przy czym 50% tego czasu zajmują zaburzenia pamięci. Wstępny okres rzadko kiedy skutkuje pogarszająca się sprawnością intelektualną czy zmianami emocjonalnymi, dlatego też tak ciężko jest zareagować na pierwsze sygnały ze strony organizmu. O ile na początku zakres pamięci natychmiastowej jest prawidłowy, o tyle z czasem dochodzi do nietrwałości śladu pamięciowego, doprowadzając do zakłóceń na tle precyzyjnego zapamiętywania informacji. W dalszym etapie dochodzi do tzw. objawów osiowych, które cechują się nie tylko nieumiejętnością zapamiętywania informacji, ale także nabywania nowych umiejętności.

Objawy neuropsychologiczne choroby Alzheimera są skutkiem uszkodzenia tkanki mózgowej (głównie w płacie skroniowym oraz w obszarze hipokampa). Początkowo więc dochodzi do zaburzeń metabolicznych przybierających postać mniejszego zużycia glukozy, która z kolei staje się „paliwem” do prawidłowego funkcjonowania wspomnianej już tkanki. To od niej zależy także synteza koenzymów, które z kolei uczestniczą w procesie neurotransmisji. Tak trwała i znacząca zmiana z czasem doprowadza do zmiany kształtu i wielkości struktur, poszerzając swój zakres na pozostałe przestrzenie płynowe.

Badania podają, że zaawansowane stadia choroby doprowadzają do zmniejszenia masy mózgu: struktury hipokampa o nawet 45%, a płata skroniowego o 15%.

Etiologia zmian choroby

Obecne badania i wnioski nie wiążą bezpośrednio choroby z żadną określoną rasą, sposobem życia czy nawykami. Nie ma żadnych jednoznacznych odpowiedzi i danych, które dałyby niepodważalne wnioski w tym zakresie.

Chcąc jednak zdefiniować chorobę w najbardziej możliwy sposób stworzono trzy grupy czynników ryzyka, których występowanie jest najwyżej skorelowane z Alzheimerem. Wśród nich wymienia się:

  • Wiek – wśród osób w grupie 60-69 lat wskaźnik chorych wynosił niecały procent, podczas gdy w grupie o 20 lat starszej procent ten wyniósł 11.
  • Genetyka – a więc występowanie u kogoś z krewnych objawów choroby. Jak podają specjaliści: 5% wszystkich przypadków choroby wywołanych jest przez gen APP lub APEO, który obecnie uważany jest za główny czynnik ryzyka dla grupy o złożonej etiologii.
  • Pozostałe choroby i tryb życia – głównie urazy głowy, ale także depresje, późny wiek matki w momencie porodu i przewlekły stres. Badania w tym zakresie są prężnie prowadzone, zwłaszcza, że powstała hipoteza jakoby kobiety statystycznie częściej chorowały na opisywane schorzenie.

Sposoby leczenia

Biorąc pod uwagę tak wiele niewiadomych, trudno jednoznacznie stworzyć wzór leczenia. Obecnie nie ma skutecznej farmakologii, która całkowicie wyleczyłaby postępujące zmiany w obszarze tkanki mózgowej. Przyjęło się więc, że głównym zadaniem jest zatrzymanie lub spowolnienie postępującej choroby, stosując terapię oraz odpowiednią pomoc medyczną.

Pod mianem terapii wspomina się terapię genową, która znajduje się we wczesnej fazie analiz. Jej głównym celem jest zahamowanie ekspresji zmutowanego allelu. Pomoc medyczna z kolei, zwłaszcza w ostatniej fazie choroby, wymaga stałego kontaktu z lekarzem czy specjalistą. Ze względu na konieczność opieki, kontroli i pomocy w najprostszych czynnościach, wybierane są dzienne domy opieki dla seniorów. To tam zespół psychoterapeutów, lekarzy i pielęgniarek pieczołowicie dba o każdą, codzienną czynność pacjenta, obdarowując go wsparciem, empatią, odpowiednim leczeniem i przygotowaniem do kontaktu z innymi podopiecznymi. Dzienny dom seniora jest więc doskonałą alternatywą dla szpitali czy domowego leczenia, które nierzadko bywa zbyt wymagające dla rodziny chorego.

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *