Jak oduczyć dziecko ssania kciuka – dlaczego dzieci ssą kciuk?
Odruch ssania to jeden z podstawowych odruchów, który pojawia się u dzieci już w wieku prenatalnym. Ssanie kciuka powoduje przyjemność i uspokaja dziecko, a także zaspokaja pierwszą ciekawość świata. I o ile z początku, kiedy niemowlę ssie kciuk, jest przesłodkim widokiem, który często wzrusza, tak z biegiem czasu ten widok zaczyna niepokoić. Jakie konsekwencje niesie za sobą zbyt długie ssanie kciuka? Jak oduczyć dziecko ssania kciuka- dlaczego dzieci ssą kciuk i kiedy powinny przestać?
Dlaczego dzieci ssą kciuk i od kiedy to robią?
Dzieci zaczynają wkładać palce do buzi, już w brzuchu mamy, ok. 15 -20 tygodnia życia. Niemal 9 na 10 noworodków tuż po urodzeniu zaczyna ssać palce, a nawet całą piąstkę. Nawyk ssania kciuka przybiera na sile ok. 3-4 miesiąca życia i występuje często w celach relaksacyjnych, przedłużając dziecku przyjemność, jaką odczuwa podczas ssania piersi. Oczywiście dziecko, które jest nauczone ssać smoczek, będzie domagało się smoczka, kiedy ma silną potrzebę ssania i prawdopodobnie będzie reagowało płaczem na jego brak. W każdym razie smoczek działa na tej samej zasadzie co kciuk. Tyle, że kciuk dziecko ma zawsze przy sobie. Ssanie palca często towarzyszy dziecku również podczas snu. Niemowlę ssie kciuk również wtedy, kiedy jest głodne i domaga się piersi.
Do kiedy ssanie kciuka jest dozwolone
Najczęściej ssanie palca samoistnie zanika około 18 miesiąca życia. Część dzieci ssie kciuk jednak do około 2-3 roku życia albo i dłużej. I właśnie wtedy zaczyna to martwić rodziców. Bywa też, że ktoś z zewnątrz zaczyna się interesować i pytać czy to normalne, że dziecko, które idzie do przedszkola, nie potrafi rozstać się z palcem. O ile na 2 i 3 latka można przymknąć oko, tak powodem do niepokoju jest 4- latek, który ssie kciuk nie tylko w nocy, ale i też w dzień. U 5 czy 6 latka nawyk ssania kciuka może spowodowań nawet wykluczenie z grupy rówieśniczej. Jak więc oduczyć dziecko ssania kciuka?
Jak oduczyć dziecko ssania kciuka?
Często rodzice chcą oduczyć dziecko ssania kciuka poprzez zakaz. Kiedy dziecko wkłada palec do buzi rodzice mówią, aby dziecko natychmiast przestało, albo podchodzą i zabierają z buzi rączkę. Wprowadza to dziecko w sytuację stresową, niekomfortową i może sprawić, że dziecko traci poczucie bezpieczeństwa. A kciuk właśnie to poczucie bezpieczeństwa w pewien sposób dziecku daje. Takie metody mogą więc dać tylko odwrotny skutek. Jak więc należy postąpić?
- Pierwszym krokiem jest obserwacja dziecka. Należy ocenić w jakich sytuacjach dziecko bierze kciuk do buzi. Oczywiście mowa tu o dzieciach starszych, a nie niemowlakach. Czy dzieje się to tylko w nocy, czy również w dzień. A jeśli w dzień to w jakich sytuacjach? Czy są to sytuacje, gdy dziecko się stresuje, czy kiedy mu się nudzi, czy kiedy się wstydzi?
- Jeśli dziecko ssie kciuk podczas zasypiania, możemy poświęcić mu więcej uwagi przed snem, posiedzieć przy łóżeczku i potrzymać za rączkę
- Jeśli dziecko sięga po palec, bo mu się nudzi, musimy stwarzać mu okazje do zabawy i wypełnienia wolnego czasu
- W sytuacjach stresowych, kiedy dziecko nie radzi sobie z emocjami i próbuje wkładać palce do buzi, aby się uspokoić, dobrze zastąpić kciuk, różnymi gadżetami sensorycznymi, gdzie dziecko będzie mogło czymś zająć rączki
- Za każdym razem, kiedy dziecko bierze palec do buzi, warto zapytać go dlaczego to robi i wytłumaczyć, że nie powinno już tego robić
- Konsekwentnie pomału i delikatnie wyjmować dziecku paluszek, tłumacząc, że jest już na to za duże
- Można wprowadzić system nagród za dni, w których dziecko nie ssie kciuka, albo ssie rzadziej
- Wyjmować palec z buzi kiedy dziecko zaśnie
- Należy pamiętać o pochwałach za ograniczenie ssania i o wsparciu w tych trudnych dla malucha chwilach
- Nie należy wprowadzać równocześnie innych zmian
- Najlepiej też nie dopuszczać do sytuacji stresowych, do chwil kiedy dziecko się nudzi i jest przemęczone .
Z pewnością nie powinno się wprowadzać kar za ssanie kciuka ani nie wyśmiewać dziecka nie smarować dziecku rączek czy zakładać rękawiczek. Może to tylko pogłębić problem a nie go zwalczyć. Nie powinno też zastępować się kciuka smoczkiem i zamieniać jeden nawyk w drugi.
Konsekwencje długotrwałego ssania kciuka
Mówiąc o ssaniu kciuka warto przyjrzeć się konsekwencjom, jakie mogą spotkać nasze dziecko . Dziecko, które długotrwale i często ssie palec jest narażone na:
- Zwiększone ryzyko nieprawidłowego zgryzu
- Zwiększone ryzyko próchnicy
- Problemy z prawidłowa wymową
- Opóźniony rozwój mowy
- Niechęć do mówienia
- Wykluczenie z grupy rówieśniczej
- Problemy w relacjach społecznych- wyśmiewanie przez inne dzieci
Ssanie kciuka to naturalny etap w życiu dziecka. Powinien on jednak zakończyć się najpóźniej do ok. 3 roku życia, potem może zamienić się w kłopotliwy nawyk, który będzie bardzo ciężko wyeliminować. A konsekwencje tego nawyku mogą rzutować na przyszłość dziecka, zarówno pod względem zdrowotnym , jak i psychicznym. Ssane kciuka uspokaja, daje dziecku poczucie bezpieczeństwa i rozładowuje napięcie. Jeśli zależy nam aby dziecko przestało ssać kciuk, musimy zadbać , aby te potrzeby dziecka zaspokoić w inny sposób. Tak jak w wielu przypadkach, związanych ze zmianami w życiu dziecka, musimy okazać mu wsparcie, ciepło, zainteresowanie i naszą miłość.
Autor: Natalia Macioszek
