O czym może świadczyć swędzenie skóry i jak sobie z nim radzić?

Swędzenie skóry może być objawem podrażnienia, reakcji alergicznej, brakiem odpowiedniego nawilżenia skóry lub innym schorzeniem. Nigdy jednak nie bagatelizujmy oznak nasilonego swędzenia skóry i udajmy się do lekarza. Niekoniecznie swędzenie skóry musi wiązać się z chorobami dermatologicznymi. Świąd skóry może świadczyć także o chorobach wewnętrznych naszego organizmu.

Spis treści artykułu

Czym jest swędzenie skóry?

Swędzenie skóry często jest dużym problemem jeżeli chodzi o diagnostykę. Przyczyny świądu mogą być zróżnicowane i dlatego nie należy tej przypadłości bagatelizować. Powodem świądu może być nadmierna suchość skóry, alergie, ukąszenie owada, wpływ różnych drażniących czynników, choroby skóry czy choroby ogólnoustrojowe. Swędzeniu może towarzyszyć łuszczenie się skóry, zmiana koloru skóry, a także potrzeba ciągłego drapania. Przypadłość ta może dotyczyć całej powierzchni ciała, a może być tylko miejscowa – swędzi skóra głowy, dłonie czy łokcie.

Z reguły nikt z nas nie traktuje swędzenia poważnie. Uważamy, że jest to przejściowe i w krótkim czasie po prostu ustąpi. Dopiero w przypadku kiedy swędzenie skóry jest uporczywe i przeszkadza nam w normalnym funkcjonowaniu, a także trwa dłuższy czas zwracamy na nie uwagę i decydujemy się poszukać przyczyny tego stanu.

Od czego zacząć diagnozę?

Aby prawidłowo zdiagnozować przyczynę świądu skóry zacznij od dokładnej analizy występujących objawów. Dokładniej obserwuj swoje ciało, przeanalizuj w jakich miejscach występuje świąd i czy występuje okresowo, tymczasowo czy po prostu się pojawił i jest stale. Ważne jest, aby potrafić też ocenić czy towarzyszą temu jakieś inne objawy? Może skóra jest zaczerwieniona lub wystąpiła wysypka? Sprawdź czy na przykład świąd się nie pojawia po kąpieli czy po użyciu kosmetyków lub po zjedzeniu określonych owoców? Wszystkie informacje będą niezbędne na wizycie lekarskiej i przyspieszą postawienie właściwej diagnozy. Jeżeli w ciągu 2-3 dni świąd skóry nie ustępuje należy skonsultować to z lekarzem, być może okaże się, że przyczyna naszych dolegliwości nie jest błaha. A żadnej choroby nie należy bagatelizować, gdyż może przynieść za sobą poważne konsekwencje.

Jakie mogą być przyczyny swędzenia skóry?

Przyczyn świądu może być wiele. Niektóre z nich są łatwe do zdiagnozowania i nie wymagają wizyt lekarskich czy też leczenia farmakologicznego, ale niestety zdarza się też, że takie niby błahe swędzenie skóry może oznaczać poważne schorzenie, dlatego nie lekceważ długo występujących objawów świądu. Powodami swędzenia skóry mogą być:

reakcja alergiczna wywołana ukąszeniem owada, zastosowaniem kosmetyku zawierającego substancję drażniącą naszą skórę czy spożycie posiłku zawierającego produkt z alergenem. W takim przypadku objawy powinny ustąpić w niedługim czasie samoistnie lub po posmarowaniu zainfekowanego kawałka skóry preparatem łagodzącym lub też po zażyciu tabletek przeciwalergicznych;
warunki w jakich przebywamy – suchy klimat, zbyt wysoka lub zbyt niska temperatura, długotrwałe korzystanie z ogrzewania bądź klimatyzacji czy zbyt częste kąpiele. W tej sytuacji wystarczy zmienić warunki i zmniejszyć wpływ tych wszystkich czynników, a skóra wróci do swego pierwotnego stanu;
grzybica, wówczas swędzeniu skóry towarzyszy również zaczerwienienie oraz łuszczące plamy na skórze. Zmiany grzybiczne najczęściej atakują okolice stóp, pachwin, a także okolice narządów płciowych. Dolegliwości te utrzymują się przez dłuższy czas i wymagają wizyty u dermatologa, który zaleci niezbędną kurację;
infekcja intymna – swędzenie dotyczy okolic intymnych i utrzymuje się przez długi czas. Lista chorób przenoszonych drogą płciową jest długa i jeśli dodatkowo wraz ze swędzeniem pojawiają się upławy i ból w dole brzucha należy niezwłocznie udać się na wizytę do ginekologa, który zaleci odpowiednie leczenie;
niedoczynność tarczycy – z powodu zaburzeń hormonalnych nasza skóra staje się sucha, zaczyna się łuszczyć i dochodzi do jej swędzenia. Innymi objawami niedoczynności tarczycy jest przybieranie na wadze, ogólne osłabienie, wypadanie i łamliwość włosów, nadmierne odczuwanie zimna. Jeżeli zaobserwujesz u siebie przynajmniej dwa z wymienionych objawów umów się na wizytę do endokrynologa, który zajmie się Twoim leczeniem;
zapalenie wątroby – w zaawansowanym stadium tej choroby może wystąpić świąd, najczęściej swędzą łydki i przedramiona. Choroba ta może przez lata przebiegać bezobjawowo. Zapalenie wątroby jest chorobą bezwzględnie wymagającą wizyty u lekarza;
niewydolność nerek – oprócz swędzenia skóry występują obrzęki, częstomocz, ciemna barwa moczu, zwiększone pragnienie, a także zaburzenia ciśnienia. W tej sytuacji również nie obędzie się bez wizyty lekarskiej;
cukrzyca – suchość i swędzenie skóry, podatność na zranienia i infekcje grzybicze bywają pierwszym objawem tej choroby. Diagnozę potwierdzi badanie poziomu glukozy we krwi. Także ta choroba wymaga konsultacji lekarskiej i poddania się terapii leczniczej;
nerwica – świąd skóry może także wystąpić na tle psychicznym. W sytuacjach wzmożonego napięcia emocjonalnego możliwe jest wystąpienie swędzenia skóry. Stres może nasilać objawy chorób dermatologicznych – atopowego zapalenia skóry czy łupieżu. W takim przypadku konieczna jest konsultacja z psychiatrą i ewentualnie dermatologiem;
atopowe zapalenie skóry (AZS) – w dzisiejszych czasach jest to bardzo powszechne schorzenie objawiające się zaczerwienioną i suchą skórą, jej swędzeniem, łuszczeniem się i skłonnością do nawracających zakażeń bakteryjnych. Aby chorobę zwalczyć należy poradzić się dermatologa i z jego pomocą walczyć z chorobą.

Przyczyn swędzenia skóry jest o wiele więcej, tutaj wymieniłam tylko niektóre z nich. W niektórych przypadkach jesteśmy w stanie sami ocenić co jest przyczyną naszych dolegliwości i skutecznie wyeliminować z otoczenia czynniki powodujące na naszej skórze zaczerwienienia czy swędzenie. Ale są też przypadki kiedy świąd skóry utrzymuje się długo, a jego objawy z godziny na godzinę się nasilają lub też towarzyszą im jeszcze inne dolegliwości. W takim przypadku nie należy zwlekać i skonsultować się z lekarzem, gdyż taki problem skórny może nas informować o wystąpieniu poważnego schorzenia w naszym organizmie.

Kiedy udać się do lekarza?

Jeżeli zastanawiasz się czy Twoje objawy wymagają już wizyty lekarskiej przeczytaj poniższe wskazówki, które pokażą Ci kiedy konsultacja z dermatologiem jest konieczna. Zgłoś się do lekarza jeżeli:

świąd pojawia się na całym ciele;
nie ma oczywistej przyczyny;
jest uporczywy i uniemożliwia Ci codzienne funkcjonowanie czy przeszkadza w nocy w śnie;
trwa ponad tydzień i nie ma żadnej poprawy mimo smarowania zmian kremami czy stosowanie innych medykamentów, które powinny zmniejszyć objawy;
towarzyszą mu inne niepokojące objawy takie jak osłabienie, gorączka, problemy z oddawaniem moczu, problemy z wypróżnianiem, utrata masy ciała czy zaczerwienienie skóry.

Jak sobie radzić ze swędzeniem skóry?

Sposoby na radzenie sobie ze świądem skóry są różne, poczynając od sposobów domowych, a kończąc na lekach wydawanych na receptę. W początkowej fazie możemy zastosować się do domowych metod, które powinny złagodzić swędzenie. Gdy jednak sposoby te nie przyniosą znaczącej ulgi warto sięgnąć po inne metody walki z tym nieprzyjemnym schorzeniem.

Domowe sposoby na walkę ze świądem:

chłodne okłady – w ciągu dnia warto takie okłady stosować na zmiany skórne. Przyniosą one z pewnością trochę ulgi, a także pomogą zredukować te zmiany;
nawilżenie powietrza w sypialni – zimą warto zainwestować w taki nawilżacz, często bowiem zbyt suche powietrze w pomieszczeniu w którym śpimy podrażnia naszą skórę i powoduje swędzenie;
glinka zielona – jeżeli masz w domu organiczną, nieprzetworzoną glinkę zieloną to zmieszaj ją z wodą po czym nałóż na miejsca ze zmianami skórnymi. Glinka przynosi ulgę w bólu, a także przyspiesza proces gojenia;
sok z cytryny – ma on właściwości antyseptyczne, znieczulające, przeciwzapalne oraz zapobiegające podrażnieniom. Warto posmarować swędzące miejsce sokiem z cytryny i pozostawić do wyschnięcia;
mięta – spróbuj miejsce świądu przetrzeć olejkiem miętowym lub zaparz świeże liście mięty i po wystudzeniu naparu smaruj okolice ze zmianami tym naparem;
olej kokosowy – jeżeli swędzenie występuje w okolicach pięt, dłoni czy łokci to po wieczornej kąpieli warto posmarować te okolice olejem kokosowym i ubrać skarpetki, rękawiczki oraz piżamę z długim rękawem i w ten sposób udać się do spania. Olej kokosowy ma właściwości silne nawilżające i doskonale radzi sobie w takich sytuacjach;
proszek do pieczenia – jeżeli świąd występuje na większości ciała warto przygotować sobie kąpiel 30-60 minutową z dodatkiem szklanki proszku do pieczenia. Powinno przynieść to ulgę. Jeżeli zmiana jest na niewielkim obszarze naszego ciała to można zamiast kąpieli przygotować pastę z wody i proszku do pieczenia i nałożyć na obszar świądu na kilkanaście minut.

Apteczne sposoby na walkę ze świądem skóry:

Wśród aptecznych sposobów na walkę z uporczywym swędzeniem skóry warto wymienić:

emolienty – są to środki używane do kąpieli, które nie zawierają mydła. Dzięki nim zapobiegniesz dalszemu wysuszaniu skóry i zmniejszysz uczucie swędzenia skóry;
oliwka dla dzieci – dodając jej do kąpieli nawilżysz skórę i zapobiegniesz jej przesuszeniu. Ważne aby oliwka miała dobry skład, nie zawsze oliwki znanych firm są dobre, dlatego warto nie kierować się marką, a składem;
hipoalergiczny balsam – w aptece dostępnych jest mnóstwo różnych balsamów i nie ma innej możliwości jak samemu przetestować co ukoi naszą skórę, tak samo jak w przypadku oliwki nie kierujmy się marką i najwyższą ceną, są firmy wchodzące dopiero na rynek dermokosmetyków, które oferują bardzo dobre produkty za przystępną cenę;
preparaty łagodzące świąd – w aptekach czy drogeriach są dostępne maści i żele, które mają za zadanie łagodzić zmiany swędzące na skórze i są przeznaczone do stosowania miejscowego;
wapno – warto też spróbować z wapnem, działa przeciwalergicznie, zmniejsza objawy alergiczne czy swędzenie skóry, jej zaczerwienienie, a także działa zbawiennie po ukąszeniach owadów.

Swędzenie głowy i jego przyczyny

Swędzenie głowy jest powszechną dolegliwością zarówno u kobiet jak i mężczyzn. Przyczyny tego swędzenia są zróżnicowane i mogą dotyczyć chorób skóry jak również niewłaściwej pielęgnacji. Bez względu na przyczynę swędzenie głowy jest uciążliwą i wstydliwą dolegliwością, która może mieć dla nas poważne konsekwencje. Świąd skóry głowy często utrudnia codzienne funkcjonowanie, a walkę z nim należy rozpocząć po konsultacji z dermatologiem, który spróbuje ustalić przyczynę dolegliwości.

Swędzenie głowy oznaczać może choroby skórne takie jak:

łojotokowe zapalenie skóry – wywołana może być nadmierną aktywnością gruczołów łojowych czy stresem, objawia się głównie łuszczeniem skóry na głowie czyli tak zwanym łupieżem;
infekcje grzybicze – są to choroby zakaźne objawiające się powstawaniem na skórze głowy zmian zapalnych, często ropnych wokół których wypadają włosy;
łuszczyca – objawia się między innym pojawianiem się na skórze głowy zaczerwienionych zmian, które są pokryte łuszczącym się naskórkiem w wyniku nadprodukcji nowych komórek;
zapalenie mieszków włosowych – są to ropne zmiany zapalne wywołane zakażeniem bakteriami, najczęściej gronkowca złocistego lub paciorkowca ropnego;
atopowe zapalenie skóry – objawia się zaczerwieniem i suchością skóry w obrębie owłosionej części głowy, skłonnością do łuszczenia się i do nawrotowych zakażeń bakteriami.

Łuszcząca się skóra głowy, a do tego sucha i swędząca z tendencją do nadmiernego wypadania włosów to często objawy poważnych schorzeń wewnętrznych. Objawy te mogą wystąpić przy chorobach takich jak:

niedoczynność tarczycy czy inne schorzenia związane z gospodarką hormonalną naszego organizmu;
neuropatie spowodowane na przykład półpaścem, ospą wietrzną czy cukrzycą;
zapalenie wątroby;
choroby nowotworowe;
przewlekły stres, zaburzenia nerwicowe.

Swędzenie głowy może być też spowodowane czynnikami zewnętrznymi, które bywają banalne. Wśród czynników tych wymienić należy:

nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne;
częste stosowanie suszarki do włosów lub prostownicy czy lokówki;
przebywanie w pomieszczeniach klimatyzowanych lub z centralnym ogrzewaniem;
reakcja na drażniące działanie preparatów do pielęgnacji włosów (np. niedokładnie spłukany szampon do włosów) czy farbę do włosów;
odpowiedź alergiczna na nietolerancję niektórych składników pokarmowych lub uczulenie na składniki wyrobów kosmetycznych.

Wśród domowych sposobów na walkę ze swędzeniem skóry głowy wymienić należy nawilżenie powietrza, unikanie suszenia włosów przy pomocy suszarki, czasami wystarczy także zmiana proszku do prania. Warto również raz na jakiś czas zrobić sobie tak zwaną płukankę na włosy z roztworu octu jabłkowego lub soku z cytryny, a także zastosować objawowo olejek eukaliptusowy lub arganowy. Skuteczny również jest peeling z dodatkiem sody oczyszczonej i cukru.

Swędzenie głowy spowodowane czynnikami chorobowymi należy leczyć sposobami aptecznymi, konsultując się z dermatologiem, który we właściwy sposób pokieruje naszym leczeniem. Spośród leków dostępnych w aptece bez recepty skutecznie zwalczających świąd na skórze głowy warto zainwestować w maści oraz płyny zawierające mentol oraz preparaty przeciwhistaminowe. Należy także myć głowę specjalnymi szamponami zwalczającymi uczucie swędzenia skóry.

Czasami błahy problem jak swędzenie skóry czy swędzenie głowy może okazać się poważnymi konsekwencjami dla naszego zdrowia. Dlatego warto dokładnie obserwować swoje ciało i kiedy coś Cię niepokoi udaj się do lekarza. Ktoś kto ma większą wiedzę w tym temacie na pewno szybciej postawi trafną diagnozę i być może dzięki temu zaoszczędzisz sobie wiele nerwów, stresu a także pieniędzy. Nie ma lepszej inwestycji jak nasze zdrowie. Tak jak i czasu zdrowia nie da się kupić, dlatego dbajmy o nie na każdym kroku.

Autor: Ania Bartecka